روابط اقتصادی دوجانبه ایران و اقلیم کردستان عراق :

بعداز سقوط صدام و شکل گیری حکومت محلی اقلیم , روابط اقتصادی و تجاری ایران بخش های مختلف دولت اقلیم از تعامل سنتی گذشته بصورت رسمی با بخش های مختلف دولتی و خصوصی شکل جدید بخود گرفت . اتاق بازرگانی اربیل با مراکز تجاری و بازرگانی همتا همکاریهای تازه ای را شروع کردنند . مرزهای زمینی و مشترک در سه مرز تمرچین - جاجی عمران , باشماق و پرویز خان در اقلیم کردستان فعال شده و بیش از 70 درصد کالاهای صادراتی ایران از این سه مرز به نقاط دیگر عراق صادر می شد.

 کردستان عراق به دلیل پیوندها و مشترکات تاریخی، فرهنگی و زبانی همواره مورد توجه مسئولین ج.ا. ایران قرارگرفته و دارای روابط مثبت و سازنده ای با جمهوری اسلامی ایران بوده است. لذا ایران اولین کشوری بود که اقدام به برقراری روابط با اقلیم و گشایش سرکنسولگری در شهرهای اربیل و سلیمانیه نمود و هر ساله هیات های سیاسی و اقتصادی و مقامات دو طرف در رفت و آمد بوده و تاکنون بیش از 42  توافقنامه های متعددی میان استان های آذربایجان غربی ، کردستان کرمانشاه، اصفهان و همدان با اربیل و سلیمانیه منعقد گردیده است.

 مبادلات تجاری ج.ا.ایران با اقلیم کردستان همواره روبه گسترش بوده است. میزان صادرات ج.ا.ایران به عراق از 145 میلیون دلار در سال 1380 به 4،700،000 میلیارد دلار در سال 1387 و قریب به 5/7 میلیارد دلار در سال 1392  افزایش یافته است. کردستان سهم 55% از صادرات بیش از 14 میلیارد دلار به عراق را دارد.  بیش از 70 درصد صادرات ج.ا. ایران به عراق از طریق اقلیم کردستان و از مرزهای رسمی تمرچین- حاج عمران و باشماق و پرویز خان انجام می گیرد.

    علاوه بر بخش دولتی که در پروژه های بزرگ برق، مخابرات و حمل و نقل ریلی ، فنی و مهندسی و امور ساختمان و جاده و سد فعالیت دارد بخشهای خصوصی نیز در اربیل و سلیمانیه در همه زمینه ها فعالیت دارند و تجار و شرکتهای زیادی نیز متقاضی فعالیت تجاری و اقتصادی در کردستان عراق می باشند. شرکتهای ایرانی ثبت شده در اقلیم کردستان 100 شرکت در اربیل و 105 شرکت در سلیمانیه فعال می باشند و حدود 470 شرکت ایرانی به ثبت رسیده و بیش از همین تعداد با شرکای کرد خود به نام شرکت های محلی به ثبت رسیده است. صدور ویزای15 روزه در مبادی ورود به اقلیم و برقراری خطوط هوایی ماهان ایر سه روز در هفته به تهران و بالعکس و  اتوبوسرانی بین اربیل و ارومیه و برقراری خط هوائی تهران –سنندج- سلیمانیه زمینه های هرچه بیشتر تردد تجار ایرانی را فراهم نموده و خط پروازی تهران-ارومیه- اربیل مجددا برقرار شد اما بدلیل عدم صرفه اقتصادی در اواخر 2013 تعطیل گردید.

 سفر روسای هشت دولت گذشته اقلیم به تهران دائما سالانه چندین بار صورت گرفته و رایزنی مقامات دو کشور در تقویت مناسبات تجاری واقتصادی و سیاسی دائما وجود داشته و نقش ایران برای تقویت ائتلاف شیعه و کردها و توسعه همکاریهای اقتصادی بسیار تاثیرگذار بوده است.

در سال 2013 فقط در مرز تمرچین –حاجی عمران عراق ، بیش از 2/1 میلیون نفر تردد مردم از دو کشور بوده است که تقریبا بیش از نیمی از این تعداد کردها و عربها به ایران سفر کرده اند . میزان مسافرت های زیارتی و توریستی و درمانی مردم دو کشور بیش از 3 میلیون نفر در سال است. در اربعین 92 بیش از 700 هزار ایرانی در مراسم اربعین حضور داشتند.

در بخش صدور خدمات فنی و مهندسی 75% خدمات صادراتی ایران در عراق انجام می شود که از این تعداد بیش از 2 میلیارد دلار پروژه به شرکت های ایرانی واگذار شده و که از این مقدار سهم کردستان بیش از یک میلیارد دلار مشارکت در صدور خدمات فنی مهندسی به کردستان عراق است. براساس آخرین آمار نیروی کار فصلی و دائمی ایرانی در اقلیم بیش از 20 هزار نفر می باشد که برخی آمار غیر رسمی آنرا با 50 هزار نفر ذکر می کنند.  براساس آمار موجود روزانه 150 خودرو شخصی و بیش از 200 کامیون و بیش بین 3 تا 4 هزار نفر روزانه تردد مرزی تمرچین –حاجی عمران می باشد.